Cyflwyniad

Mae'r rhan fwyaf o bobl yn teimlo dan straen weithiau ac mae straen yn ddefnyddiol neu hyd yn oed yn ysgogol i rai pobl. Ond os yw straen yn effeithio ar eich bywyd, mae yna bethau y gallwch chi roi cynnig arnyn nhw a allai fod o gymorth.

Mae cefnogaeth ar gael hefyd os ydych chi'n ei chael hi'n anodd ymdopi â straen.

Symptomau straen

Gall straen achosi llawer o wahanol symptomau. Fe allai effeithio ar sut rydych chi'n teimlo'n gorfforol, yn feddyliol a hefyd ar sut rydych chi'n ymddwyn.

Nid yw bob amser yn hawdd adnabod pan mai straen yw'r rheswm rydych chi'n teimlo neu'n ymddwyn yn wahanol.

Symptomau corfforol

• cur pen neu bendro
• tensiwn cyhyrau neu boen
• problemau stumog
• poen yn y frest neu guriad calon cyflymach
• problemau rhywiol

Symptomau meddyliol

• anhawster canolbwyntio
• brwydro i wneud penderfyniadau
• teimlo'n llethol
• yn peri pryder yn gyson
• bod yn anghofus

Newidiadau mewn ymddygiad

• bod yn bigog ac yn fachog
• cysgu gormod neu rhy ychydig
• bwyta gormod neu rhy ychydig
• osgoi rhai lleoedd neu bobl
• yfed neu ysmygu mwy

Ewch i weld meddyg teulu os:

• rydych chi'n cael trafferth ymdopi â straen
• nid yw'r pethau rydych chi'n ceisio'ch hun yn eu helpu
• byddai'n well gennych gael atgyfeiriad gan feddyg teulu

Ffoniwch 111 neu gofynnwch am apwyntiad meddyg teulu brys os:

• mae angen help arnoch ar frys, ond nid yw'n argyfwng
• gall 111 ddweud wrthych y lle iawn i gael help os oes angen i chi weld rhywun.

Ffoniwch 999 neu ewch i'r Adran Damweiniau ac Achosion Brys nawr os:

• mae angen help ar unwaith arnoch chi neu rywun rydych chi'n ei adnabod
• rydych chi wedi niweidio'ch hun yn ddifrifol - er enghraifft, trwy gymryd gorddos cyffuriau

Dylid cymryd argyfwng iechyd meddwl mor ddifrifol ag argyfwng meddygol.

Dewch o hyd i'ch adran damweiniau ac achosion brys agosaf

Achosion Straen

Mae straen fel arfer yn ymateb i bwysau meddyliol neu emosiynol. Yn aml mae'n gysylltiedig â theimlo fel eich bod chi'n colli rheolaeth ar rywbeth, ond weithiau does dim achos amlwg.

Pan fyddwch chi'n teimlo'n bryderus neu'n ofnus, bydd eich corff yn rhyddhau hormonau straen fel adrenalin a cortisol.

Gall hyn fod o gymorth i rai pobl a gallai straen eich helpu i gyflawni pethau neu deimlo mwy o gymhelliant.

Ond gallai hefyd achosi symptomau corfforol fel curiad calon cyflymach neu chwysu. Os ydych chi dan straen trwy'r amser, gall ddod yn broblem.

Adnabod yr achos

Os ydych chi'n gwybod beth sy'n achosi eich straen, gallai fod yn haws dod o hyd i ffyrdd i'w reoli.

Mae rhai enghreifftiau o bethau a allai achosi straen yn cynnwys:

• gwaith - teimlo pwysau yn y gwaith, diweithdra neu ymddeol
• teulu - anawsterau perthynas, ysgariad neu ofalu am rywun
• problemau ariannol - biliau annisgwyl neu fenthyca arian
• iechyd - salwch, anaf neu golli rhywun (profedigaeth)

Gallai hyd yn oed digwyddiadau bywyd sylweddol fel prynu tŷ, cael babi neu gynllunio priodas arwain at deimladau o straen.

Efallai y byddwch chi'n ei chael hi'n anodd esbonio i bobl pam rydych chi'n teimlo fel hyn, ond gallai siarad â rhywun eich helpu chi i ddod o hyd i ateb.

Cymorth i bobl sydd wedi profi digwyddiadau gofidus.