Mae clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn haint plentyndod cyffredin sy'n gallu effeithio ar oedolion. Bydd fel arfer yn clirio ar ei ben ei hun ymhen 7 i 10 diwrnod.
Gwiriwch ai clwy'r dwylo, y traed a'r genau ydyw
Gall arwyddion cyntaf clwy'r dwylo, y traed a'r genau gynnwys:
- dolur gwddf/gwddf tost
- tymheredd uchel, uwchlaw 38C
- dim awydd bwyta
Ar ôl ychydig ddyddiau, bydd wlserau ceg a brech yn ymddangos. Bydd wlserau yn datblygu yn y geg ac ar y tafod. Gall y rhain fod yn boenus a'i gwneud yn anodd bwyta ac yfed.
Mae smotiau coch, sy'n datblygu'n bothelli, yn ymddangos fel arfer ar y dwylo a'r traed. Mae canol llwyd i'r pothelli, a gallant fod yn boenus.
Mae'r symptomau fel arfer yr un peth mewn oedolion a phlant, ond gallant fod yn waeth o lawer mewn oedolion.
Mae'n bosibl cael clwy'r dwylo, y traed a'r genau fwy nag unwaith.
Os nad ydych chi'n siwr ai clwy'r dwylo, y traed a'r genau ydyw
Edrychwch ar brechau plentyndod.
Nid yw haint clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn gysylltiedig o gwbl â chlwy'r traed a'r genau sy'n effeithio ar anifeiliaid fferm.
Sut i drin clwy'r dwylo, y traed a'r genau eich hun
Ni allwch chi gymryd gwrthfiotigau neu feddyginiaethau i wella clwy'r dwylo, y traed a'r genau - mae'n rhaid iddo redeg ei gwrs. Mae'n gwella fel arfer ymhen 7 i 10 diwrnod.
Er mwyn helpu gyda'r symptomau:
- yfwch ddigon o hylif i atal dadhydradu - osgowch ddiodydd asidig fel sudd ffrwyth
- bwytwch fwydydd meddal fel cawl - osgowch fwydydd poeth a sbeislyd
- cymerwch paracetamol neu ibuprofen i helpu i leddfu ceg neu wddf tost/dolur gwddf
Gall fferyllydd helpu gyda chlwy'r dwylo, y traed a'r genau
Siaradwch â'ch fferyllydd i gael cyngor ynglyn â thriniaethau, fel geliau, chwistrellau a rinsiadau ar gyfer wlserau'r geg er mwyn lleddfu poen.
Gall ddweud wrthych pa rai sy'n addas i blant.
Chwiliwch fferyllfa yma.
Ewch i weld meddyg teulu:
- os nad yw eich symptomau yn gwella ar ôl 7 i 10 diwrnod
- os oes gennych chi neu'ch plentyn dymheredd uchel iawn, neu mae'n teimlo'n boeth ac yn grynedig
- os ydych chi'n poeni ynglyn â symptomau eich plentyn
- os yw eich plentyn yn dangos arwyddion o ddadhydradu - nid yw'n pasio dwr mor aml â'r arfer
- os ydych chi'n feichiog ac yn cael clwy'r dwylo, y traed a'r genau
Mae clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn heintus. Gwiriwch gyda'ch meddygfa leol cyn mynd yno. Efallai y byddant yn awgrymu ymgynghoriad dros y ffôn.
Sut i atal clwy'r dwylo, y traed a'r genau rhag lledu
Mae clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn trosglwyddo'n hawdd i bobl eraill. Mae'n lledu wrth i bobl beswch, tisian ac mewn carthion (cachu).
Rydych chi'n heintus o ychydig ddiwrnodau cyn i chi ddatblygu unrhyw symptomau, ond rydych yn fwyaf tebygol o'i roi i bobl eraill yn y 5 diwrnod cyntaf ar ôl i symptomau ddechrau.
Er mwyn lleihau'r risg o ledaenu clwy'r dwylo, y traed a'r genau:
- golchwch eich dwylo'n aml gyda dwr cynnes a sebon - a dysgwch eich plant i wneud hynny
- defnyddiwch hancesi papur i ddal germau pan fyddwch chi'n peswch neu'n tisian
- rhowch hancesi papur rydych wedi'u defnyddio mewn bin cyn gynted ag y bo modd.
- peidiwch â rhannu tywelion nag eitemau yn y ty - fel cwpanau neu gyllyll a ffyrc
- golchwch ddillad gwely a dillad budr ar gylch golchiad poeth
Aros adref o'r ysgol neu'r feithrinfa
Cadwch eich plentyn i ffwrdd o'r ysgol tra bydd yn teimlo'n anhwylus.
Ond cyn gynted ag y bydd yn teimlo'n well, gall fynd yn ôl i'r ysgol neu'r feithrinfa. Nid oes angen aros nes bod yr holl bothelli wedi gwella. Mae cadw'ch plentyn i ffwrdd am fwy o amser yn annhebygol o atal y salwch rhag lledu.
Clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn ystod beichiogrwydd
Er nad oes unrhyw berygl i'r beichiogrwydd neu'r babi fel arfer, mae'n well osgoi dod i gysylltiad agos ag unrhyw un sydd â chlwy'r dwylo, y traed a'r genau.
Y rheswm am hyn yw:
- gall cael tymheredd uchel yn ystod 3 mis cyntaf beichiogrwydd arwain at gamesgor, er bod hyn yn brin iawn
- gall cael clwy'r dwylo, y traed a'r genau yn fuan cyn rhoi genedigaeth olygu bod y babi yn cael ei eni gyda fersiwn ysgafn ohono
Siaradwch â'ch meddyg teulu neu fydwraig os ydych wedi bod mewn cyswllt â rhywun sydd â chlwy'r dwylo, y traed a'r genau.