Canser y pen a’r gwddf

Cyflwyniad

Canser y pen a'r gwddf yw'r term cyffredinol i ddisgrifio gwahanol ganserau yn yr ardal. Mae'r rhain yn cynnwys:

y geg a'r gwefusau
y corn gwddf (laryncs)
y gwddf (ffaryncs)
y chwarennau poer
y trwyn a'r sinysau
cefn y trwyn a'r geg (nasoffaryncs)

Mae tua 12,400 diagnosis newydd o ganser yn y DU bob blwyddyn. Yn y DU, canser y pen a'r gwddf yw'r pedwerydd canser mwyaf cyffredin ymhlith dynion.

Y prif ffactorau risg ar gyfer canser y pen a'r gwddf yw tybaco ac alcohol. Mae rhai canserau'n gysylltiedig â haint gan firws o'r enw'r firws papiloma dynol (HPV).

Canser y geg

Canser y geg yw'r math mwyaf cyffredin o ganser y pen a'r gwddf.

Gall effeithio ar ardaloedd yn y geg ac o gwmpas y geg, gan gynnwys:

y gwefusau
y tafod
y tu mewn i'r boch
llawr y geg neu daflod y genau
y deintgig

Gall symptomau canser y geg gynnwys:

Briwiau'r geg sydd ddim yn gwella
Lympiau cyson, heb esboniad, yn eich ceg

Darllenwch fwy am ganser y geg.

Canser y laryngeal

Mae canser y laryncs yn datblygu ym meinwe'r laryncs (y corn gwddf).

Symptomau canser y laryncs:

newid yn y llais, fel crygni parhaus
trafferth neu boen wrth lyncu
anadlu swnllyd
bod yn fyr o anadl
peswch parhaus
lwmp neu chwydd yn eich gwddf

Darllenwch fwy am ganser y laryncs.

Canser y llwnc

Mae canser y gwddf yn derm cyffredinol sy'n disgrifio sawl math gwahanol o ganser. Nid yw'n derm meddygol trachywir felly nid yw meddygon yn tueddu i'w ddefnyddio.

Gall yr ardaloedd sy'n cael eu heffeithio gynnwys:

yr oroffaryncs - cefn y geg
yr hypoffaryncs - mae'n cysylltu'r oroffaryncs â'r llwnc a'r bibell wynt
y nasoffaryncs - mae'n cysylltu cefn y trwyn â chefn y geg

Mae symptomau canser y gwddf yn cynnwys:

poen clust
dolur gwddf
lwmp yn y gwddf
trafferth llyncu
newid i'r llais neu leferydd
colli pwysau heb esboniad
peswch
bod yn fyr o anadl
teimlo fel bod rhywbeth yn gaeth yn y gwddf

Darllenwch fwy am ganserau'r gwddf:

Canser y chwarren salivary

Mae chwarennau poer yn cynhyrchu poer, sy'n cadw eich ceg yn llaith ac yn helpu gyda llyncu a threulio. Mae 3 phrif bar o chwarennau poer a thros 600 o chwarennau llai.

Mae symptomau canser y chwarren boer yn cynnwys:

lwmp neu chwydd ar neu gerllaw'r safn, yn eich ceg, neu'ch gwddf
fferdod ar ran o'ch wyneb
gwyro ar un ochr o'ch wyneb

Darllenwch fwy am ganser y chwarren boer:

Canser trwynol a sinws

Mae'r canser hwn yn effeithio ar y ceudod trwynol (y gofod y tu cefn i'r trwyn) neu ar y sinysau (ceudodau bach llawn aer y tu mewn i esgyn y trwyn ac o fewn esgyrn y bochau a'r talcen).

Mae llawer o gyflyrau sy'n gallu achosi'r un symptomau â chanser, ond nid ydynt yn ddifrifol.

Gall symptomau canser y trwyn a'r sinws gynnwys:

trwyn llawn yn barhaus, sydd ond yn effeithio ar 1 ochr
trwyn yn gwaedu
llai o allu i synhwyro arogleuon
mwcws yn rhedeg o'r trwyn neu i lawr i'r gwddf

Gall pobl sydd â chanser y trwyn a'r sinws gael symptomau sy'n effeithio ar y llygad:

un llygad yn bolio allan
colli'r golwg
golwg ddwbl
poen uwchlaw neu islaw'r llygad
llygad ddyfriog

Symptomau eraill:

Lwmp ar yr wyneb, y trwyn neu daflod y genau
Poen neu oglais yn yr wyneb
Pen tost/cur pen
Dannedd llac
Trafferth agor y geg
Nodau lymff chwyddedig yn y gwddf
Poen neu wasgedd yn y glust

Darllenwch fwy am ganser y chwarren boer:

Mae'r wybodaeth ar y dudalen hon wedi'i haddasu gan GIG Cymru o gynnwys gwreiddiol a ddarparwyd gan

wefan y GIG nhs.uk