Mae twymyn gwynegon yn gymhlethdod prin iawn a all ddatblygu ar ôl haint gwddf bacteriol. Gall achosi cymalau poenus a phroblemau gyda'r galon. Mae'r rhan fwyaf o bobl yn gwella'n llwyr ond gall ddod yn ôl.

Sut caiff twymyn gwynegon ei drin

Os byddwch chi neu'ch plentyn yn cael diagnosis o dwymyn gwynegon, byddwch yn cael triniaeth i leddfu'r symptomau a rheoli llid.

Efallai y byddwch angen:

• gwrthfiotigau
• poenladdwyr – cânt eu rhoi fel tabledi, capsiwlau neu hylif rydych chi'n ei yfed
• pigiadau steroid – os yw'ch poen yn ddifrifol
• meddyginiaethau – os ydych chi'n cael symudiadau herciog, afreolus

Dylech hefyd orffwys yn y gwely i helpu gyda'ch adferiad.

Gwybodaeth:

Mae'r rhan fwyaf o bobl fel arfer yn gwella'n llwyr ar ôl tua mis. Ond gall weithiau gymryd mwy o amser i wella.

Triniaeth barhaus ar gyfer twymyn gwynegon

Os ydych chi wedi cael twymyn gwynegon unwaith, mae'n ei gwneud hi'n fwy tebygol y gallai ddod yn ôl, felly gwnewch yn siŵr bod unrhyw ddolur gwddf yn cael ei drin yn gynnar.

Efallai y cewch eich cynghori hefyd i gymryd gwrthfiotigau am sawl blwyddyn i geisio ei atal rhag dychwelyd.

Mae'n llai tebygol y bydd yn dod yn ôl os yw 5 mlynedd wedi mynd heibio ers i chi gael yr achos diwethaf ac os ydych chi'n hŷn na 25 oed.

Ond gall achosi niwed parhaol i'ch calon (clefyd y galon gwynegol). Gall hyn gymryd blynyddoedd i ymddangos, felly efallai y bydd angen archwiliadau rheolaidd a thriniaeth bellach arnoch pan fyddwch yn hŷn.

Gofynnwch bob amser i feddyg pa driniaeth barhaus sydd ei hangen arnoch.

Ewch i weld Meddyg Teulu os:

• ydych chi wedi cael twymyn gwynegon o'r blaen ac rydych chi'n meddwl ei fod wedi dychwelyd
• rydych chi wedi cael haint gwddf bacteriol yn ddiweddar ac rydych yn datblygu symptomau twymyn gwynegon

Symptomau'r dwymyn gwynegon

Fel arfer, mae'r symptomau'n ymddangos 2 i 4 wythnos ar ôl i chi gael haint gwddf bacteriol.

Maen nhw'n cynnwys:

• tymheredd uchel o 38C neu uwch (twymyn)
• Cochni, poen a chwyddo eich cymalau (arthritis) – fferau, pengliniau, arddyrnau neu benelinoedd fel arfer
• poen yn eich brest, diffyg anadl a chyfradd curiad gyflym y galon
• symudiadau herciog, afreolus yn eich dwylo, traed ac wyneb
• lympiau bach o dan eich croen
• darnau gwelw-goch ar eich breichiau a'ch bol

Achosion twymyn gwynegon

Mae twymyn gwynegon yn digwydd ar ôl i chi gael haint gwddf bacteriol. Ond ni fydd y rhan fwyaf o bobl sydd wedi cael haint gwddf yn datblygu twymyn gwynegon.

Nid y bacteria ei hun sy'n ei achosi ond gan eich system imiwnedd yn ymladd yn erbyn yr haint ac yn ymosod ar y meinwe iach yn lle.

Nid yw'n hysbys pam y gall eich system imiwnedd roi'r gorau i weithio'n iawn yn sydyn. Ond gall eich genynnau ei gwneud hi'n fwy tebygol i chi gael twymyn gwynegon.