Cyflwyniad

Os ydych chi’n teimlo eich bod eisiau marw, mae’n bwysig dweud wrth rywun.

Mae help a chymorth ar gael ar unwaith os oes angen hyn arnoch. Does dim rhaid i chi ddelio â theimladau anodd ar eich pen eich hun.

Ffoniwch linell gymorth

Mae’r llinellau cymorth hyn sydd am ddim ar gael i helpu pan fyddwch chi’n teimlo’n isel neu’n anobeithiol.

Oni bai ei fod yn dweud fel arall, maen nhw fel arfer ar agor 24 awr y dydd, bob dydd.

Gallwch chi hefyd ffonio’r llinellau cymorth hyn i gael cyngor os ydych chi’n poeni am rywun arall.

• Samariaid – i bawb. Ffoniwch 116 123. E-bost: jo@samaritans.org
• Campaigns Against Living Miserably (CALM) – ar gyfer dynion. Ffoniwch 0800 58 58 58 (5pm tan hanner nos, bob dydd). Ewch i’r dudalen sgwrsio ar y we
• Papyrus – ar gyfer pobl o dan 35 oed. Ffoniwch 0800 068 41 41 (9am tan hanner nos, bob dydd). Anfonwch neges destun i: 07786 209697.              E-bost: pat@papyrus-uk.org
• Childline – ar gyfer plant a phobl ifanc o dan 19 oed. Ffoniwch 0800 1111 – ni fydd y rhif yn dangos ar eich bil ffôn
• SOS Silence of Suicide – i bawb. Ffoniwch 0300 1020 505 (8pm tan hanner nos, bob dydd). E-bost: support@sossilenceofsuicide.org

Siaradwch â rhywun rydych yn ymddiried ynddo

Rhowch wybod i deulu a ffrindiau am eich sefyllfa. Efallai y byddant yn gallu cynnig cymorth a helpu eich cadw’n ddiogel.

Does dim ffordd gywir nac anghywir – dechrau’r sgwrs yw’r hyn sy’n bwysig.

Gyda phwy arall allwch chi siarad

Os ydych yn ei chael yn anodd siarad â rhywun rydych chi’n ei adnabod, gallech chi:

• ffonio meddyg teulu – gofynnwch am apwyntiad brys
• ffoniwch 111 y tu allan i oriau – byddant yn eich helpu i ddod o hyd i’r cymorth a’r help sydd ei angen arnoch
• cysylltwch â’ch tîm argyfwng iechyd meddwl – os oes gennych chi un

Pwysig – Ydy eich bywyd mewn perygl?

Os ydych chi wedi niweidio’ch hun yn ddifrifol – er enghraifft, trwy gymryd gorddos o gyffuriau – neu rydych yn teimlo eich bod ar fin niweidio’ch hun, ffoniwch 999 am ambiwlans neu ewch i’r adran damweiniau ac achosion brys ar unwaith.

Neu gofynnwch i rywun arall ffonio 999 neu fynd â chi i’r adran damweiniau ac achosion brys.

Cynghorion ar gyfer ymdopi nawr

• ceisiwch beidio â meddwl am y dyfodol – canolbwyntiwch ar ymdopi heddiw
• peidiwch â chymryd cyffuriau ac alcohol
• ewch i le diogel, fel tŷ ffrind
• byddwch yng nghwmni pobl eraill
• gwnewch rywbeth rydych chi fel arfer yn ei fwynhau, fel treulio amser gydag anifail anwes

Gweler mwy o gynghorion gan Rethink.

Yn poeni am rywun arall?

Os ydych chi’n poeni am rywun, ceisiwch ei annog i siarad â chi. Gofynnwch gwestiynau penagored, fel: "Sut wyt ti’n teimlo am...?"

Peidiwch â phoeni am gael yr atebion. Mae gwrando ar yr hyn sydd gan rywun i’w ddweud a’i gymryd o ddifri yn gallu bod yn fwy buddiol.

Gweler cynghorion y Samariaid ar sut i gynorthwyo rhywun rydych chi’n poeni amdano

Darllenwch gyngor Rethink ar sut i gynorthwyo rhywun sy’n meddwl am hunanladdiad

Creu cynllun diogelwch

Os ydych chi’n brwydro â meddyliau am hunanladdiad neu’n cynorthwyo rhywun arall, efallai byddai creu cynllun diogelwch yn helpu os oes ei angen arnoch:

• mae gwefan Staying Safe yn darparu gwybodaeth am sut i greu cynllun diogelwch, gan gynnwys sesiynau tiwtorial fideo a thempledi ar-lein i’ch tywys drwy’r broses
• gallwch chi gael gwybodaeth hefyd ynghylch cynllunio ar gyfer argyfwng iechyd meddwl gan elusen meddwl Mind