Cyflwyniad
Mae sawl rheswm pam y gall bronnau fod yn boenus. Fel arfer, nid yw'n rhywbeth difrifol, ond ewch i weld meddyg teulu os na fydd y poen yn gwella.
Achosion poen yn y fron
Fel arfer, mae poen yn y fron yn gysylltiedig â'r mislif. Weithiau, gall cyflwr iechyd neu feddyginiaeth ei achosi.
Poen yn y fron yn gysylltiedig â'r mislif
Fel arfer, mae poen yn y fron sy'n gysylltiedig â'r mislif:
- yn dechrau hyd at bythefnos cyn mislif, yn gwaethygu ac wedyn yn mynd ar ddiwedd y mislif
- yn fud boen, yn teimlo'n drwm neu'n ddolurus
- yn effeithio ar y ddwy fron ac, weithiau, yn lledaenu i'r gesail
Achosion eraill poen yn y fron
Mae achosion eraill poen yn y fron yn cynnwys:
- anafiadau neu ysigiadau i'r gwddf, yr ysgwydd neu'r cefn – gellir teimlo'r rhain fel poen yn y fron
- meddyginiaethau fel y bilsen atal cenhedlu a rhai cyffuriau gwrthiselder
- cyflyrau fel mastitis neu grawniad ar y fron
- beichiogrwydd
- newidiadau mewn hormonau yn ystod y menopos
Mae poen yn y fron ar ei ben ei hun yn annhebygol o fod yn symptom canser.
Pethau gallwch chi eu gwneud i leddfu poen ar y fron
I helpu lleddfu poen ar y fron:
- cymerwch barasetamol neu ibuprofen, neu rwbio eli lleddfu poen ar eich bronnau
- gwisgo bra wedi'i ffitio'n gywir yn ystod y dydd a bra meddal i gysgu ynddo
Prin yw'r dystiolaeth fod tabledi fitamin E neu olew melyn yr hwyr yn helpu gyda phoen ar y fron.
Ewch i weld meddyg teulu am boen ar y fron:
- os nad yw'n gwella neu os nad yw poenleddfwyr yn helpu
- os oes hanes o ganser y fron yn eich teulu
- os oes gennych unrhyw arwyddion o feichiogrwydd – gallwch wneud prawf beichiogrwydd yn gyntaf
Gofynnwch am apwyntiad brys gyda'r meddyg teulu neu mynnwch help gan GIG 111 Cymru:
- os oes gennych boen ar y fron a thymheredd uchel iawn neu'n teimlo'n boeth ac yn crynu
- os oes unrhyw ran o'ch bron yn goch, yn boeth neu'n chwyddedig
- os oes lwmp caled yn eich bron, nad yw'n symud o gwmpas
- os oes rhedlif o'r deth, efallai gyda gwaed ynddo
- os bydd un fron neu'r ddwy yn newid siâp
- os bydd y croen ar eich bron yn bantiog (fel croen oren)
- os oes gennych frech ar neu o gwmpas eich teth, neu os yw'r deth wedi suddo i'ch bron
Gall y rhain fod yn arwyddion o rywbeth mwy difrifol.