Cyflwyniad
Mae adenomyosis yn gyflwr lle mae leinin y groth (uterus) yn dechrau tyfu i mewn i'r cyhyr yn wal y groth. Mae yna driniaethau a all helpu gydag unrhyw symptomau.
Mae adenomyosis yn cael ei ganfod yn fwy cyffredin mewn merched dros 30 oed. Gall effeithio ar unrhyw un sy'n cael misglwyf.
Symptomau adenomyosis
Mae rhai symptomau adenomyosis yn effeithio ar eich misglwyf, fel:
- misglwyf poenus
- gwaedu trwm yn ystod eich misglwyf
Gall symptomau eraill ddigwydd unrhyw bryd yn eich cylchred mislif, megis:
- poen pelfig (poen yn rhan isaf eich bol)
- chwyddedig, trymder neu lawnder yn eich bol (abdomen)
- poen yn ystod rhyw
Nid oes gan rai pobl ag adenomyosis unrhyw symptomau.
Mae endometriosis yn gyflwr gwahanol lle mae meinwe, tebyg i leinin y growth, yn tyfu mewn mannau eraill, fel yr ofarïau neu'r tiwbiau ffalopaidd.
Gofynnwch am apwyntiad meddyg brys neu gofynnwch am help gan GIG 111 os:
mae poen eich pelfis neu boen misglwyf yn ddifrifol neu'n waeth nag arfer, ac nid yw cyffuriau lladd poen wedi helpu
Gallwch ffonio 111.
Ewch i weld meddyg teulu os:
- mae eich misglwyf yn mynd yn fwy poenus, trymach neu afreolaidd
- rydych chi'n cael poen yn ystod rhyw
- mae cyfnodau trwm yn effeithio ar eich bywyd neu rydych chi wedi eu cael ers peth amser
- rydych chi wedi bod yn teimlo'n chwyddedig ers tro (tua 3 wythnos)
- rydych yn gwaedu rhwng misglwyf neu ar ôl rhyw
Beth sy'n digwydd yn eich apwyntiad meddyg
Gall y meddyg ofyn am eich misglwyf os oes gennych symptomau adenomyosis. Efallai y bydd yn teimlo eich bol i weld a oes unrhyw chwydd.
Gallwch ofyn am feddyg benywaidd pan fyddwch yn trefnu apwyntiad.
Efallai y bydd y meddyg hefyd yn gofyn am gael gwneud archwiliad mewnol, i wirio eich fagina a serfics (yr agoriad rhwng y fagina a'r groth).
Gallwch gael ffrind, aelod o'r teulu neu aelod arall o staff yn yr ystafell gyda chi yn ystod eich arholiad os dymunwch.
Weithiau mae angen profion pellach i ddarganfod beth sy’n achosi eich symptomau, neu i ddiystyru cyflyrau tebyg fel endometriosis.
Gall profion gynnwys:
Triniaethau ar gyfer adenomyosis
Os ydych chi'n cael diagnosis o adenomyosis, mae yna driniaethau a all helpu i leddfu'ch symptomau.
Mae triniaethau yn cynnwys:
- yr IUS (system fewngroth, a elwir hefyd yn Mirena neu coil hormonaidd), sy'n teneuo leinin y groth, gan wneud eich misglwyf yn ysgafnach ac yn llai poenus
- mathau eraill o atal cenhedlu hormonaidd os na allwch, neu os nad ydych, am gael IUS, fel y bilsen progestogen yn unig, y bilsen gyfun neu'r pats atal cenhedlu
- meddyginiaethau fel asid tranexamig neu NSAIDs
Os na fydd y triniaethau hyn yn gweithio, efallai y bydd angen llawdriniaeth arnoch.
Gallai hyn fod yn hysterectomi, neu lawdriniaeth i dynnu leinin eich croth (abladiad endometraidd).
Sut i leddfu symptomau adenomyosis
Mae yna bethau a all helpu gyda phoen mislif neu boen pelfig a achosir gan adenomyosis.
Gwnewch
- defnyddiwch bad gwres neu botel dŵr poeth wedi'i lapio mewn lliain sychu llestri ar eich bol
- rhowch gynnig ar beiriant TENS – dyfais fach sy’n defnyddio ysgogiadau trydanol ysgafn i leihau poen
- cymryd cyffuriau lleddfu poen fel paracetamol neu ibuprofen
Pwy sy'n fwy tebygol o gael adenomyosis?
Nid yw'n glir beth sy'n achosi adenomyosis.
Efallai y byddwch yn fwy tebygol o'i gael os ydych dros 30 oed ac wedi rhoi genedigaeth.