Chi ar ôl yr Enedigaeth
Cyngor am bwythau, clwy'r marchogion, gwaedu a newidiadau corfforol eraill ar ôl genedigaeth, ynghyd ag awgrymiadau i'ch helpu chi i wella'n iach.
Pwythau
Os ydych wedi cael pwythau ar ôl rhwyg neu episiotomi, ymdrochwch yn aml mewn dŵr glan, cynnes i'w helpu gwella. Cymrwch faddon neu gawod mewn dŵr plaen cynnes. Ar ôl ymolchi, sychwch eich hun yn ofalus.
Os yw'r pwythau yn boenus ac yn anghyfforddus, dywedwch wrth eich bydwraig.
Bydd poen laddwyr yn helpu hefyd. Os ydych yn bwydo ar y fron, gofynnwch i'ch bydwraig, meddyg teulu neu fferyllydd cyn i chi brynu cynhyrchion dros-y-cownter.
Fel arfer mae pwythau yn diflannu erbyn yr adeg mae'r toriad neu rwyg yn gwella, ond weithiau mae'n rhaid iddynt gael eu tynnu.
Mynd i'r toiled
Ar y dechrau, gall y syniad o basio dŵr fod ychydig yn frawychus oherwydd y dolur ac oherwydd nad ydych yn gallu teimlo beth rydych yn ei wneud. Mae yfed llawer o ddŵr yn gwanhau eich wrin, ac efallai yn gwneud yn llai poenus.
Dywedwch wrth eich bydwraig:
- os rydych chi'n ei chael hi'n anodd iawn pasio wrin
- os rydych chi'n teimlo'n ddolurus iawn
- os rydych chi'n sylwi ar arogl annymunol
Mae'n debyg na fyddwch yn pasio carthion am rai dyddiau ar ôl yr enedigaeth, ond mae'n bwysig i chi beidio â dod yn rhwym.
Bwytwch ffrwythau ffres, llysiau, salad, bran a bara gwenith cyflawn, ac yfed digon o ddŵr.
Os ydych wedi cael pwythau, mae'n annhebygol iawn y byddwch yn torri'r pwythau neu agor y toriad neu'r rhwyg eto
Gall teimlo'n well os ydych yn dal darn o ddefnydd glân dros y pwythau tra byddwch yn pasio carthion. Peidiwch â straenio.
Siaradwch â'ch bydwraig neu'ch meddyg teulu os oes gennych rwymedd na fydd yn diflannu. Gall carthydd ysgafn helpu.
Hefyd dywedwch wrth eich bydwraig neu feddyg teulu a yw'r carthion yn gollwng neu os ydych chi'n pasio carthion pan nad ydych chi'n bwriadu gwneud hynny.
Rheoli'r bledren
Ar ôl cael babi, mae'n eithaf cyffredin gollwng ychydig o wrin os ydych chi'n chwerthin, pesychu neu'n symud yn sydyn.
Gall ymarferion llawr y pelfis helpu gyda hyn ond dywedwch wrth eich meddyg teulu yn eich gwiriad ôl-enedigol os nad ydyn nhw. Efallai y byddant yn eich cyfeirio at ffisiotherapydd.
Clwy'r marchogion
Mae clwy'r marchogion yn gyffredin iawn ar ôl genedigaeth, ond bydd fel arfer yn diflannu o fewn ychydig ddyddiau.
Bwytewch ddigon o ffrwythau ffres, llysiau, salad, bara gwenith cyflawn a grawnfwydydd grawn cyflawn, gan yfed digon o ddŵr. Dylai hyn wneud pethau yn haws ac yn llai poenus.
Peidiwch â gwthio neu straenio oherwydd bydd hyn yn gwneud i glwy'r marchogion waethygu.
Gadewch i'r fydwraig wybod os ydych yn teimlo'n anghyfforddus a bydd yn gallu rhoi eli i leddfu'r clwyf.
Gwaedu ar ôl yr enedigaeth
Ar ôl y geni, byddwch yn gwaedu o'ch gwain. Bydd hyn yn eithaf trwm ar y dechrau, a dyna pam y bydd angen tywelion misglwyf amsugnol iawn arnoch. Newidiwch nhw yn rheolaidd, gan olchi'ch dwylo cyn ac ar ôl hynny.
Peidiwch â defnyddio tamponau tan ar ôl eich archwiliad ôl-enedigol oherwydd gallant achosi heintiau.
Tra rydych chi'n bwydo ar y fron mae'n bosib y byddwch yn sylwi bod y gwaedu yn fwy coch ac yn drymach. Efallai y byddwch hefyd yn teimlo crampiau fel poenau mislif, a elwir yn 'ôl-boenau'. Mae'r rhain oherwydd bod bwydo ar y fron yn achosi i'r groth (wterws) dynhau a lleihau.
Yn raddol, bydd y gwaedu yn troi yn frown a gall barhau am rai wythnosau, gan ddod yn llai ac yn llai nes iddo stopio.
Os ydych yn colli gwaed mewn cheulad mawr, dywedwch wrth eich fydwraig rhag ofn y bydd angen rhywfaint o driniaeth arnoch.
Pryd fydd fy mislif yn dechrau eto ar ôl beichiogrwydd?
Mae'n anodd bod yn union pryd y bydd eich mislif yn dechrau eto, gan fod pawb yn wahanol.
Os ydych chi'n bwydo potel i'ch babi, neu'n cyfuno bwydo potel â bwydo ar y fron, gallai eich mislif cyntaf ddechrau cyn gynted â 5 i 6 wythnos ar ôl i chi roi genedigaeth.
Os ydych chi'n bwydo ar y fron yn llawn (gan gynnwys gyda'r nos) heb unrhyw bwydo o'r potel, efallai na fydd eich cyfnodau'n dechrau eto nes i chi ddechrau lleihau bwydo ar y fron.
Pa mor fuan ar ôl rhoi genedigaeth y gallaf feichiogi?
Gallwch feichiogi cyn lleied â 3 wythnos ar ôl genedigaeth eich babi, hyd yn oed os ydych chi'n bwydo ar y fron ac nad yw'ch mislif wedi dechrau eto.
Pa mor fuan y gallaf ddefnyddio tamponau ar ôl rhoi genedigaeth?
Ni ddylech ddefnyddio tamponau nes eich bod wedi cael eich gwiriad ôl-enedigol 6 wythnos. Y rheswm am hyn yw y bydd clwyf arnoch o hyd lle ymunodd y brych â wal eich croth, ac efallai y bydd gennych ddagrau neu doriadau yn eich fagina neu o'i chwmpas.
Gallai defnyddio cynhyrchion misglwyf mewnol fel tamponau a chwpanau mislif cyn i'r clwyf hwn wella gynyddu eich siawns o gael haint.
Defnyddiwch badiau mamolaeth neu dyweli misglwyf yn ystod yr amser hwn tra bod eich corff yn dal i wella.
Eich bronnau
I ddechrau, bydd eich bronnau'n cynhyrchu hylif melynaidd o'r enw colostrwm i'ch babi.
Ar y trydydd neu'r pedwarydd diwrnod, efallai bydd eich bronnau yn dyner oherwydd bod y llaeth yn dal i gael ei gynhyrchu.
Gall wisgo bra sydd yn cynnal eich bronnau'n iawn fod o gymorth. Siaradwch â'ch bydwraig os ydych yn anghyfforddus iawn.
Eich abdomen
Bydd eich abdomen yn debygol o fod yn eithaf llac ar ôl y geni a dal i fod yn gryn dipyn yn fwy nag oeddech cyn beichiogi. Mae hyn yn rhannol oherwydd bod eich cyhyrau wedi ymestyn.
Os ydych yn bwyta diet cytbwys, ac yn gwneud rhywfaint o ymarfer corff, dylech chi adennill eich siâp yn fuan.
Mae bwydo ar y fron yn helpu gan ei fod yn gwneud i'r groth (wterws) dynhau a lleihau. Oherwydd hyn, efallai y byddwch yn teimlo poen yn eich stumog neu boen fel poen mislif tra byddwch yn bwydo.
A yw'n rhywbeth difrifol?
Dywedwch wrth eich bydwraig, ymwelydd iechyd neu feddyg teulu ar unwaith os ydych chi'n cael unrhyw un o'r symptomau hyn.
Symptomau - Poen, chwyddo neu gochni yng nghyhyr croth un goes
Beth allai fod - thrombosis gwythiennau dwfn (DVT)
Symptomau - Poen yn eich brest, anhawster anadlu
Beth allai fod - emboledd ysgyfeiniol
Symptomau - Colli gwaed yn sydyn neu'n drwm iawn o'ch fagina, o bosibl yn teimlo curiad calon gwan, cyflym
Beth allai fod - gwaedlif postpartum
Symptomau - Bol twymyn, dolur a thyner
Beth allai fod - haint
Symptomau - Cur pen, newidiadau yn eich gweledigaeth, chwydu
Beth allai fod - cyn-eclampsia
Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am feichiogrwydd yn y 'Llyfr Eich Beichiogrwydd a’r Enedigaeth’.
Last Updated: 25/07/2023 07:49:19
The information on this page has been adapted by NHS Wales from original content supplied by
NHS website
nhs.uk