Cyflwyniad
Iechyd Gaeaf - Cadwch yn Gynnes, Cadwch yn Dda
Gall tywydd oer wneud rhai problemau iechyd yn waeth a hyd yn oed arwain at gymhlethdodau difrifol, yn enwedig os ydych chi'n 65 neu'n hŷn, neu os oes gennych gyflwr iechyd tymor hir.
Pwy sydd fwyaf mewn perygl o dywydd oer?
Mae rhai pobl yn fwy agored i effeithiau tywydd oer. Mae hyn yn cynnwys:
- pobl 65 oed a hŷn
- babanod a phlant o dan 5 oed
- pobl ar incwm isel (felly ni allant fforddio gwresogi)
- pobl sydd â chyflwr iechyd tymor hir
- pobl ag anabledd
- menywod beichiog
- pobl sydd â chyflwr iechyd meddwl
Mynnwch gyngor os ydych chi'n teimlo'n sâl
Os ydych chi'n 65 neu'n hŷn, neu yn un o'r grwpiau eraill sydd mewn perygl, mae'n bwysig cael cymorth meddygol cyn gynted ag y byddwch chi'n teimlo'n sâl.
Gallwch gael help a chyngor gan:
- fferyllfa - gall fferyllwyr roi cyngor ar driniaeth ar gyfer ystod o afiechydon mân a gallant ddweud wrthych a oes angen i chi weld meddyg. Dewch o hyd i fferyllfa yn eich ardal chi yma.
- meddyg teulu - efallai y gallwch siarad â meddyg teulu ar-lein neu dros y ffôn, neu fynd i mewn am apwyntiad os ydyn nhw'n credu bod angen i chi wneud hynny. Dewch o hyd i fanylion cyswllt eich meddyg teulu yma.
- GIG 111 Cymru - ffoniwch 111 os oes gennych broblem feddygol frys ac nad ydych yn siŵr beth i'w wneud
Gorau po gyntaf y cewch gyngor, y cynharaf y byddwch yn gwella.
Ffoniwch eich fferyllfa neu cysylltwch â nhw ar-lein cyn mynd yn bersonol. Gallwch chi dderbyn meddyginiaethau neu ofyn i rywun eu casglu.
A allai fod yn coronafeirws?
Os oes gennych dymheredd uchel, peswch newydd, parhaus neu golled neu newid i'ch synnwyr arogli neu flas, gallai fod yn coronafeirws (COVID-19).
Mynnwch gyngor am symptomau coronafeirws a beth i'w wneud
Mynnwch frechlyn ffliw
Yn aml bydd y ffliw yn gwella ar ei ben ei hun, ond gall wneud rhai pobl yn ddifrifol wael. Mae'n bwysig cael y brechlyn ffliw os cewch eich cynghori.
Mae'r brechlyn ffliw yn frechlyn diogel ac effeithiol. Mae'n cael ei gynnig bob blwyddyn ar y GIG i helpu i amddiffyn pobl sydd mewn perygl o ffliw a'i gymhlethdodau.
Yr amser gorau i gael y brechlyn ffliw yw yn yr hydref cyn i'r ffliw ddechrau lledaenu. Ond gallwch gael y brechlyn yn nes ymlaen. Gallwch ddod o hyd i fanylion y brechiad ffliw eleni yma.
Os ydych chi'n 65 oed neu'n hŷn, rydych hefyd yn gymwys i gael y brechlyn niwmococol, a fydd yn helpu i'ch amddiffyn rhag niwmonia.
Cadwch eich cartref yn gynnes
Dilynwch yr awgrymiadau hyn i'ch cadw chi a'ch teulu yn gynnes ac yn iach gartref:
- os nad ydych chi'n symudol iawn, yn 65 oed neu'n hŷn, neu os oes gennych gyflwr iechyd, fel clefyd y galon neu'r ysgyfaint, cynheswch eich cartref i 18C, o leiaf
- cadwch eich ystafell wely yn 18C trwy'r nos os gallwch chi - a chadwch ffenestr yr ystafell wely ar gau
- os ydych chi o dan 65 oed, yn iach ac yn egnïol, gallwch chi gael eich cartref yn oerach na 18C, cyn belled â'ch bod chi'n gyffyrddus
- defnyddio potel ddŵr poeth neu flanced drydan i gadw'n gynnes yn y gwely - ond peidiwch â defnyddio'r ddau ar yr un pryd
- cael o leiaf 1 pryd poeth y dydd - mae bwyta'n rheolaidd yn eich cadw'n gynnes
- cael diodydd poeth yn rheolaidd
- er mwyn lleihau'r risg o syndrom marwolaeth sydyn babanod (SIDS), dylai babanod gysgu mewn ystafelloedd sydd wedi'u gwresogi i rhwng 16C a 20C
- tynnu llenni yn y nos a chadw'r drysau ar gau i rwystro drafftiau
- gwiriwch eich system wresogi yn rheolaidd gan weithiwr proffesiynol cymwys
Help gyda chostau gwresogi
Mae'r Nyth yn cynnig amrywiaeth o gyngor diduedd am ddim, ac os ydych yn gymwys, becyn o welliannau ynni-effeithlon i'r cartref am ddim, megis boeler newydd, gwres canolog neu inswleiddio. Gall hyn leihau eich biliau ynni a gall fod o fudd i'ch iechyd a'ch llesiant. Mwy o wybodaeth am y Nyth.
Gallwch hefyd ddarganfod mwy am fuddion gwresogi a thai ar GOV.UK.
Mae'n werth hawlio'r holl fudd-daliadau y mae gennych hawl iddynt cyn gynted ag y bydd y gaeaf yn dechrau.
Edrych i mewn ar gymdogion a pherthnasau bregus
Gwiriwch gymdogion a pherthnasau hŷn, a'r rhai sydd â phroblemau'r galon neu anadlu (anadlol), i sicrhau eu bod:
- yn ddiogel ac yn iach
- yn ddigon cynnes, yn enwedig gyda'r nos
- bod stociau o fwyd a meddyginiaethau ganddynt felly nid oes angen iddynt fynd allan yn ystod tywydd oer iawn
Os ydych chi'n poeni am gymydog perthynas neu oedrannus, cysylltwch â'ch cyngor lleol neu ffoniwch linell gymorth Age Cymru ar 029 2043 1555. Ar agor o ddydd Llun i ddydd Gwener 9am i 4pm.
Os ydych chi'n pryderu y gallai fod gan yr unigolyn hypothermia, cysylltwch â GIG 111 Cymru.