Ble Gallwch Roi Genedigaeth
Ble i roi genedigaeth: yr opsiynau
Dewis eich lleoliad geni
Gallwch roi genedigaeth gartref, mewn uned sy'n cael ei redeg gan fydwragedd (uned bydwreigiaeth neu ganolfan geni) neu yn yr ysbyty.
Bydd y dewis sydd gennych ynghylch ymhle i roi genedigaeth yn dibynnu ar eich anghenion a risgiau ac, i ryw raddau, ar ble rydych yn byw.
Os ydych chi'n iach a heb unrhyw gymhlethdodau ("risg isel") fe allech chi ystyried unrhyw un o'r lleoliadau genedigaeth hyn. I ferched sydd â rhai cyflyrau meddygol, mae'n fwyaf diogel rhoi genedigaeth yn yr ysbyty, lle mae arbenigwyr ar gael. Mae hyn rhag ofn y bydd angen triniaeth arnoch yn ystod y cyfnod esgor.
Mae menywod sy'n rhoi genedigaeth gartref neu mewn uned sy'n cael ei rhedeg gan fydwragedd yn llai tebygol o fod angen cymorth fel gefeiliau neu fentdy (a elwir weithiau'n esgoriad offerynnol).
Ble bynnag y byddwch yn dewis, dylai'r lle teimlo'n iawn i chi. Gallwch chi newid eich meddwl ar unrhyw adeg yn ystod eich beichiogrwydd.
Darganfyddwch beth sydd yn eich ardal chi
Bydd eich bydwraig yn trafod yr opsiynau sydd ar gael yn eich ardal ond, os ydych chi'n barod i deithio, rydych chi'n rhydd i ddewis unrhyw wasanaethau mamolaeth.
Yn ogystal â gan eich bydwraig, gallwch gael gwybodaeth gan eich meddygfa neu unedau mamolaeth lleol.
Efallai y byddwch hefyd am gael cyngor gan eich ffrindiau a'ch teulu.
Siaradwch â'ch bydwraig am fynd i gael golwg o amgylch y gwasanaethau mamolaeth lleol, a gofyn cwestiynau os nad ydych chi'n deall rhywbeth neu'n meddwl bod angen i chi wybod mwy.
Genedigaeth gartref
Os ydych chi'n cael beichiogrwydd syml, a'ch bod chi a'r babi yn iach, efallai y byddwch chi'n dewis rhoi genedigaeth gartref. Yng Nghymru a Lloegr, mae ychydig dros 1 o bob 50 o ferched beichiog yn rhoi genedigaeth gartref.
Mae rhoi genedigaeth yn ddiogel ar y cyfan ble bynnag y dewiswch gael eich babi.
Ond i ferched sy'n cael eu babi cyntaf, mae genedigaeth gartref ychydig yn cynyddu'r risg o broblemau difrifol i'r babi - gan gynnwys marwolaeth neu faterion a allai effeithio ar ansawdd bywyd y babi - o 5 o bob 1,000 ar gyfer genedigaeth ysbyty i 9 o bob 1,000 ar gyfer genedigaeth gartref.
Ar gyfer menywod sy'n cael eu hail fabi neu fabi dilynol, mae genedigaeth gartref wedi'i chynllunio mor ddiogel â chael eich babi yn yr ysbyty neu uned dan arweiniad bydwragedd.
Mae'n brin ond, os aiff rhywbeth o'i le yn ddifrifol yn ystod eich esgor gartref, gallai fod yn waeth i chi neu'ch babi na phe byddech yn yr ysbyty gyda mynediad at ofal arbenigol.
Os byddwch yn rhoi genedigaeth gartref, cewch gefnogaeth gan fydwraig a fydd gyda chi tra byddwch mewn esgor. Os oes angen unrhyw help arnoch neu os nad yw'ch esgor yn dod yn ei flaen cystal ag y dylai, bydd eich bydwraig yn gwneud trefniadau i chi fynd i'r ysbyty.
Manteision genedigaeth gartref
Mae manteision rhoi genedigaeth gartref yn cynnwys:
- bod mewn amgylchedd cyfarwydd, lle efallai y byddwch chi'n teimlo'n fwy hamddenol ac yn gallu ymdopi'n well
- peidio â gorfod torri ar draws eich esgor i fynd i'r ysbyty
- ddim angen gadael eich plant eraill, os oes gennych chi rai
- peidio â gorfod cael eich gwahanu oddi wrth eich partner ar ôl yr enedigaeth
- mwy o debygolrwydd o gael gofal gan fydwraig rydych chi wedi dod i'w hadnabod yn ystod eich beichiogrwydd
- llai o debygolrwydd o gael ymyrraeth, fel forceps neu ventouse, na menywod sy'n rhoi genedigaeth yn yr ysbyty
Ystyriaethau
Mae yna rai pethau y dylech chi feddwl amdanyn nhw os ydych yn ystyried genedigaeth gartref.
Efallai y bydd angen i chi drosglwyddo i ysbyty os oes cymhlethdodau. Wnaeth astudiaeth y Man Geni darganfod bod 45 o bob 100 o ferched a gafodd eu babi cyntaf yn cael eu trosglwyddo i'r ysbyty, o'i gymharu â dim ond 12 o bob 100 o ferched a gafodd eu hail fabi neu'r babi dilynol.
Nid yw epidwral ar gael gartref, ond gallwch ddefnyddio nwy ac aer, bath cynnes, pwll geni, TENS ac unrhyw dechnegau ymlacio rydych chi wedi'u dysgu.
Efallai y bydd eich meddyg neu fydwraig yn argymell eich bod yn rhoi genedigaeth yn yr ysbyty - er enghraifft, os ydych chi'n disgwyl efeilliaid neu os yw'ch babi yn gorwedd traed yn gyntaf (breech). Bydd eich bydwraig neu feddyg yn esbonio pam maen nhw'n meddwl bod ysbyty'n fwy diogel i chi a'ch babi.
Os dewiswch roi genedigaeth gartref neu mewn uned sy'n cael ei rhedeg gan fydwragedd, dylech gael gwybodaeth gan eich bydwraig neu'ch meddyg teulu am yr hyn a fyddai'n digwydd pe bai'n rhaid ichi gael eich trosglwyddo i'r ysbyty yn ystod y cyfnod esgor a pha mor hir y byddai hyn yn ei gymryd.
Cynllunio genedigaeth gartref
Gofynnwch i'ch bydwraig a yw genedigaeth gartref yn addas i chi a'ch babi.
Os ydyw, bydd eich bydwraig yn trefnu i aelodau'r tîm bydwreigiaeth eich helpu a'ch cefnogi. Dyma rai cwestiynau efallai yr hoffech chi eu gofyn:
- pa mor hir y byddai'n ei gymryd pe bai angen i mi gael fy nhrosglwyddo i'r ysbyty?
- i ba ysbyty y byddwn i'n cael fy nhrosglwyddo?
- a fyddai bydwraig gyda mi trwy'r amser?
- sut mae cael pwll geni?
Unedau bydwreigiaeth neu ganolfannau geni
Mae unedau bydwreigiaeth neu ganolfannau geni yn fwy cyfforddus a chartrefol nag uned famolaeth mewn ysbyty. Gallant fod yn:
- rhan o uned famolaeth ysbyty, lle mae beichiogrwydd (obstetreg), newydd-anedig (newyddenedigol) a gofal anesthetig ar gael
- ar wahân i ysbyty, a heb ofal obstetreg, newyddenedigol neu anesthetig ar unwaith
Manteision uned bydwreigiaeth neu ganolfan eni
Mae manteision rhoi genedigaeth mewn uned fydwreigiaeth yn cynnwys:
- bod mewn amgylchedd lle efallai y byddwch chi'n teimlo'n fwy hamddenol ac yn gallu ymdopi'n well â esgor
- bod yn fwy tebygol o gael gofal gan fydwraig rydych chi wedi dod i'w hadnabod yn ystod eich beichiogrwydd
- gall yr uned fod yn llawer agosach at eich cartref, gan ei gwneud hi'n haws i bobl ymweld â hi
- llai o debygolrwydd o gael ymyrraeth fel forceps neu ventouse na menywod sy'n rhoi genedigaeth yn yr ysbyty
Ystyriaethau
Mae yna rai pethau i feddwl amdanynt os ydych chi'n ystyried rhoi genedigaeth mewn uned fydwreigiaeth neu ganolfan eni.
Efallai y bydd angen i chi gael eich trosglwyddo i ysbyty os oes unrhyw gymhlethdodau.
Mewn uned sy'n hollol ar wahân i ysbyty, ni fyddwch yn gallu cael rhai mathau o leddfu poen, fel epidwral. Gofynnwch i'ch bydwraig a yw'r uned neu'r ganolfan yn rhan o ysbyty neu'n hollol ar wahân.
Efallai y bydd eich meddyg neu fydwraig yn teimlo ei bod yn fwy diogel ichi esgor yn yr ysbyty.
Cynllunio genedigaeth mewn uned fydwreigiaeth neu ganolfan eni
Gofynnwch i'ch bydwraig a oes unrhyw unedau bydwreigiaeth neu ganolfannau geni yn eich ardal chi. Efallai y bydd eraill y gallwch eu defnyddio os ydych chi'n barod i deithio.
Genedigaeth ysbyty
Mae'r rhan fwyaf o ferched yn rhoi genedigaeth mewn uned famolaeth ysbyty'r GIG. Os dewiswch roi genedigaeth yn yr ysbyty, bydd bydwragedd yn gofalu amdanoch, ond bydd meddygon ar gael os bydd angen eu help arnoch.
Bydd gennych ddewisiadau o hyd ynglŷn â'r math o ofal rydych chi ei eisiau. Bydd eich bydwragedd a'ch meddygon yn darparu gwybodaeth am yr hyn y gall eich ysbyty ei gynnig.
Manteision genedigaeth yn yr ysbyty
Mae manteision rhoi genedigaeth yn yr ysbyty yn cynnwys:
- mynediad uniongyrchol at obstetregwyr os yw'ch esgor yn mynd yn gymhleth
- mynediad uniongyrchol at anesthetyddion, sy'n rhoi epidwral ac anestheteg gyffredinol
- bydd arbenigwyr mewn gofal newydd-anedig (neonatolegwyr) ac uned babanod gofal arbennig os oes unrhyw broblemau gyda'ch babi
Ystyriaethau
Mae yna rai pethau y dylech chi feddwl amdanyn nhw os ydych chi'n ystyried genedigaeth yn yr ysbyty:
- gallwch fynd adref yn uniongyrchol o'r ward esgor neu efallai y cewch eich symud i ward ôl-enedigol
- yn yr ysbyty, efallai y bydd bydwraig wahanol yn gofalu amdanoch chi na'r un a edrychodd ar eich ôl yn ystod eich beichiogrwydd
- mae menywod sy'n rhoi genedigaeth yn yr ysbyty yn fwy tebygol o gael epidwral, episiotomi, neu esgoriad forceps neu ventouse
Cynllunio genedigaeth ysbyty
Gall eich bydwraig eich helpu chi i benderfynu pa ysbyty sy'n teimlo'n iawn i chi. Os oes mwy nag un ysbyty yn eich ardal chi, gallwch ddewis pa un i fynd iddo. Darganfyddwch fwy am y gofal a ddarperir ym mhob un fel y gallwch chi benderfynu pa un fydd fwyaf addas i chi.
Cwestiynau geni i'w gofyn
Dyma rai cwestiynau yr hoffech eu gofyn os ydych chi'n ystyried cael eich babi mewn uned fydwreigiaeth neu ganolfan eni, neu yn yr ysbyty:
- A oes teithiau o amgylch y cyfleusterau mamolaeth ar gael cyn yr enedigaeth?
- Pryd y gallaf drafod fy nghynllun geni?
- A oes peiriannau TENS ar gael i leddfu poen neu a oes angen i mi logi un?
- Pa offer sydd ar gael - er enghraifft matiau, cadair eni neu fagiau ffa?
- Oes yna byllau geni?
- A oes croeso i dadau, perthnasau agos neu ffrindiau yn yr ystafell genedigaeth?
- A ofynnir iddynt adael yr ystafell erioed - os felly, pam?
- A allaf symud o gwmpas mewn esgor a dod o hyd i safle fy hun ar gyfer yr enedigaeth?
- Beth yw'r polisi ar sefydlu, lleddfu poen a monitro arferol?
- A oes epidwral ar gael?
- Pa mor fuan y gallaf fynd adref ar ôl yr enedigaeth?
- Pa wasanaethau a ddarperir ar gyfer babanod cynamserol neu sâl?
- Pwy fydd yn fy helpu i fwydo fy mabi ar y fron?
- Pwy fydd yn fy helpu os byddaf yn dewis bwydo fformiwla?
- A yw babanod â'u mamau trwy'r amser neu a oes meithrinfa ar wahân?
- A oes unrhyw reolau arbennig ynghylch ymweld?
- Pa mor hir y byddai'n ei gymryd pe bai angen i mi gael fy nhrosglwyddo i'r ysbyty o ganolfan eni?
- I ba ysbyty y byddwn i'n cael fy nhrosglwyddo?
- A fyddai bydwraig gyda mi trwy'r amser?
Lle bynnag y penderfynwch roi genedigaeth, gallwch newid eich meddwl ar unrhyw gam o'r beichiogrwydd. Siaradwch â'ch bydwraig os oes unrhyw beth nad ydych chi'n siŵr neu eisiau gwybod mwy amdano.
Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am feichiogrwydd yn y 'Llyfr Eich Beichiogrwydd a’r Enedigaeth’.
Last Updated: 25/07/2023 07:47:37
The information on this page has been adapted by NHS Wales from original content supplied by
NHS website
nhs.uk