Pigiad Pâs
Pigiad pâs yn ystod beichiogrwydd
Mae cyfraddau peswch (pertwsis) wedi codi'n sydyn yn ystod y blynyddoedd diwethaf ac mae babanod sy'n rhy ifanc i ddechrau eu brechiadau yn y perygl mwyaf.
Mae babanod ifanc sydd â pâs yn aml yn sâl iawn a bydd y rhan fwyaf yn cael eu derbyn i'r ysbyty oherwydd eu salwch. Pryd mae pâs yn arbennig o ddifrifol, gallant farw.
Gall merched beichiog helpu amddiffyn eu babanod drwy gael eu brechu - yn ddelfrydol pan fyddant dros 16 wythnos hyd at 32 wythnos yn feichiog. Os byddwch chi'n methu â chael y brechlyn am unrhyw reswm, gallwch ei gael hyd nes i chi fynd i esgor.
Pam ddylai menywod beichiog cael y pigiad pas?
Mae cael eich brechu tra rydych yn feichiog yn gallu helpu i amddiffyn eich babi rhag datblygu'r pâs yn ystod wythnosau cyntaf o'i fywyd.
Bydd yr imiwnedd a gewch gan y pigiad yn pasio i'r baban drwy'r brych. Nid yw babanod yn derbyn brechiad yn erbyn y pâs nes eu bod yn ddeufis oed.
Pryd ddylwn i gael y brechlyn peswch?
Yr amser gorau i gael eich brechu i amddiffyn eich babi yw rhwng 16 wythnos a 32 wythnos o feichiogrwydd. Mae hyn yn cynyddu'r siawns y bydd eich babi yn cael ei amddiffyn rhag ei eni, trwy drosglwyddo'ch gwrthgyrff cyn iddo gael ei eni.
Os byddwch chi'n methu â chael y brechlyn am unrhyw reswm, gallwch ei gael hyd nes i chi fynd i esgor. Fodd bynnag, nid yw hyn yn ddelfrydol, gan fod eich babi yn llai tebygol o gael amddiffyniad gennych chi. Ar y cam hwn o'r beichiogrwydd, efallai na fydd cael y brechiad yn amddiffyn eich babi yn uniongyrchol, ond byddai'n helpu i'ch amddiffyn rhag y peswch ac rhag ei drosglwyddo i'ch babi.
A yw pigiad y pâs yn ddiogel yn ystod beichiogrwydd?
Nid oes unrhyw dystiolaeth i awgrymu nad yw'r pigiad yn ddiogel i'r fam nac i'r baban os caiff ei defnyddio yn ystod beichiogrwydd.
Mae brechlyn sy'n cynnwys pertussis (brechlyn peswch) wedi cael ei ddefnyddio fel mater o drefn mewn menywod beichiog yn y DU ers mis Hydref 2012, ac mae'r Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) yn monitro ei diogelwch yn ofalus.
Nid yw astudiaeth yr MHRA o oddeutu 20,000 o ferched wedi'u brechu wedi canfod unrhyw dystiolaeth o risgiau i feichiogrwydd na babanod.
Ar hyn o bryd mae nifer o wledydd eraill, gan gynnwys yr Unol Daleithiau, yr Ariannin, Gwlad Belg, Sbaen, Awstralia a Seland Newydd, yn argymell brechu rhag peswch yn ystod beichiogrwydd.
A yw brechu peswch yn ystod beichiogrwydd yn gweithio?
Ydy. Mae ymchwil gyhoeddedig o raglen frechu’r DU yn dangos bod brechu menywod beichiog yn erbyn y peswch wedi bod yn hynod effeithiol wrth amddiffyn babanod ifanc nes y gallant gael eu brechiad cyntaf pan fyddant yn 8 wythnos oed.
Roedd gan fabanod a anwyd i fenywod a gafodd eu brechu o leiaf wythnos cyn genedigaeth risg is o 91% o fynd yn sâl gyda pheswch yn ystod wythnosau cyntaf eu bywyd, o gymharu â babanod nad oedd eu mamau wedi cael eu brechu.
Budd ychwanegol yw y bydd yr amddiffyniad y mae'r fam yn ei gael o'r brechiad yn lleihau ei risg ei hun o haint ac o drosglwyddo peswch i'w babi.
Pa frechiad peswch a roddir i mi?
Gan nad oes brechlyn peswch yn unig, mae'r brechlyn a roddir i chi hefyd yn amddiffyn rhag polio, difftheria a thetanws. Enw'r brechlyn yw Boostrix IPV.
Mae Boostrix IPV yn debyg i'r brechlyn 4-mewn-1 - y pigiad atgyfnerthu cyn-ysgol a roddir yn rheolaidd i blant cyn iddynt ddechrau'r ysgol.
Gallwch ddarllen taflen gwybodaeth cleifion y gwneuthurwr ar gyfer Boostrix IPV (PDF, 91kb).
Mae taflen y gwneuthurwr yn dweud nad oes unrhyw wybodaeth am ddefnyddio Boostrix IPV yn ystod beichiogrwydd. A ddylid ei ddefnyddio yn ystod beichiogrwydd?
Mae'r drwydded ar gyfer Boostrix IPV yn caniatáu ar gyfer ei defnyddio yn ystod beichiogrwydd pan fo angen yn glir, a phan fydd y buddion posibl yn gorbwyso'r risgiau posibl.
Mae'n arfer safonol gyda'r mwyafrif o feddyginiaethau i beidio â'u profi ar fenywod beichiog. Dyma pam mae taflen wybodaeth y gwneuthurwr yn cynnwys y datganiad hwn, ac nid oherwydd unrhyw bryderon diogelwch penodol neu dystiolaeth o niwed yn ystod beichiogrwydd.
Mae brechlyn sy'n cynnwys peswch wedi cael ei ddefnyddio fel mater o drefn mewn menywod beichiog yn y DU ers mis Hydref 2012, ac mae'r Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) yn monitro ei diogelwch yn ofalus. Ni chanfu astudiaeth yr MHRA o oddeutu 20,000 o ferched a frechwyd gyda Repevax, y brechlyn peswch whopping a gynigiwyd yn flaenorol i fenywod beichiog, unrhyw dystiolaeth o risgiau i feichiogrwydd neu ganlyniad beichiogrwydd.
Mae Boostrix (tebyg i Boostrix IPV, ond heb y gydran polio) yn un o'r brechlynnau a argymhellir yn rheolaidd yn yr UD ar gyfer imiwneiddio menywod beichiog. Ni adroddwyd am unrhyw bryderon diogelwch yn yr UD ynglŷn â defnyddio'r brechlyn yn ystod beichiogrwydd.
Nid oes tystiolaeth o risg i'r fenyw feichiog na'r plentyn yn y groth gyda brechlynnau anactif fel Boostrix IPV. Brechlyn anactif yw un nad yw'n cynnwys brechlyn "byw".
Beth yw sgîl-effeithiau'r brechlyn peswch?
Efallai y bydd gennych rai sgîl-effeithiau ysgafn fel chwyddo, cochni neu dynerwch lle mae'r brechlyn yn cael ei chwistrellu yn eich braich uchaf yn union fel y byddech chi gydag unrhyw frechlyn. Dim ond ychydig ddyddiau y mae'r rhain yn para. Gall sgîl-effeithiau eraill gynnwys twymyn, cosi ar safle'r pigiad, chwyddo'r fraich sydd wedi'i brechu, colli archwaeth bwyd, anniddigrwydd a chur pen. Mae sgîl-effeithiau difrifol yn brin iawn.
Beth yw'r pâs?
Mae'r pâs (pertwsis) yn haint bacteriol difrifol sy'n achosi pyliau hir o beswch a thagu, gan ei wneud yn anodd anadlu. Mae'r "whoop" yn cael ei achosi gan gaspio am anadl ar ôl pob pwl o beswch, er nad yw babanod bob amser yn gwneud y sŵn hwn.
A ddylwn i boeni am y pâs?
Mae'r pâs yn salwch heintus, difrifol iawn a all arwain at niwmonia a niwed i'r ymennydd, yn enwedig mewn babanod ifanc. Bydd angen triniaeth ysbyty ar y mwyafrif o fabanod sydd â'r pâs, a phan fydd y pâs yn ddifrifol iawn gallant farw.
Mae ymchwil yn dangos bod brechu menywod beichiog rhag y pâs wedi bod yn hynod effeithiol wrth amddiffyn babanod ifanc nes eu bod yn gallu derbyn eu brechiadau eu hunain o 8 wythnos oed.
Ond onid yw babanod yn cael eu brechu rhag y pâs i'w amddiffyn?
Ydyn, maen nhw, ond ar y cyfan mae'r babanod sydd wedi bod yn cael y pâs yn rhy ifanc i fod wedi dechrau eu brechiadau arferol, felly nid ydyn nhw'n cael eu hamddiffyn rhag y clefyd.
Felly, sut alla i amddiffyn fy mabi?
Yr unig ffordd y gallwch chi helpu i amddiffyn eich babi rhag cael y pâs yn ystod ei wythnosau cyntaf ar ôl ei eni yw trwy gael y brechiad pâs eich hun tra'ch bod chi'n feichiog.
Ar ôl brechu, bydd eich corff yn cynhyrchu gwrthgyrff i amddiffyn rhag y pâs. Yna byddwch chi'n trosglwyddo rhywfaint o imiwnedd i'ch babi yn y groth.
A fydd y brechlyn pâs yn rhoi's pâs i mi?
Na. Nid brechlyn ‘byw’ yw’r brechlyn pâs. Mae hyn yn golygu nad yw'n cynnwys y pâs (neu polio, diptheria neu tetanws), ac ni all achosi pâs ynoch chi, nac yn eich babi.
A fydd angen brechu fy maban o hyd yn 8 wythnos os ydw i wedi cael y brechlyn tra’n feichiog?
Ie. Pryd bynnag y cewch y brechlyn pâs, bydd angen brechu eich babi o hyd yn unol ag amserlen frechu arferol y GIG pan fydd yn cyrraedd 8 wythnos oed. Mae brechlyn 6-in-1 yn amddiffyn babanod rhag y pâs.
A allaf gael y brechlyn pâs ar yr un pryd â'r pigiad ffliw?
Gallwch, gallwch gael y brechlyn pâs pan gewch y brechlyn ffliw, ond peidiwch ag oedi eich pigiad ffliw fel y gallwch gael y ddau ar yr un pryd.
Sut alla i gael y brechiad pâs?
Mae'r brechlyn ar gael gan eich meddyg teulu, er bod rhai clinigau cynenedigol hefyd yn ei gynnig. Efallai y cynigir y brechiad i chi mewn apwyntiad cynenedigol arferol o tua 16 wythnos o'ch beichiogrwydd.
Os ydych chi'n fwy nag 16 wythnos yn feichiog ac nad ydych wedi cael cynnig y brechlyn, siaradwch â'ch bydwraig neu'ch meddyg teulu a gwnewch apwyntiad i gael eich brechu.
Cefais fy mrechu rhag y pâs fel plentyn, a oes angen i mi gael fy mrechu eto?
Oes, oherwydd mae unrhyw amddiffyniad y gallech fod wedi'i gael naill ai trwy gael pâs neu gael eich brechu pan oeddech chi'n ifanc yn debygol o fod wedi gwisgo i ffwrdd ac ni fydd yn darparu amddiffyniad digonol i'ch babi.
Cefais fy mrechu rhag y pâs mewn beichiogrwydd blaenorol, a oes angen i mi gael fy mrechu yn ystod fy beichiogrwydd presennol?
Oes, dylech gael eich brechu eto o 16 wythnos ym mhob beichiogrwydd er mwyn sicrhau'r amddiffyniad mwyaf posibl i'ch babi.
Sut mae adnabod y pâs yn fy maban?
Byddwch yn effro i arwyddion a symptomau pâs, sy'n cynnwys ffitiau pesychu difrifol a allai gael anhawster anadlu (neu seibiannau wrth anadlu babanod ifanc) neu chwydu ar ôl pesychu, a'r sain "whoop" nodweddiadol.
Os ydych chi'n poeni y gallai fod gan eich babi beswch, cysylltwch â'ch meddyg ar unwaith.
Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am feichiogrwydd yn y 'Llyfr Eich Beichiogrwydd a’r Enedigaeth’.
Last Updated: 25/07/2023 07:48:01
The information on this page has been adapted by NHS Wales from original content supplied by
NHS website
nhs.uk